ಕಲ್ಯಾಣಪುರಿಯ ಕೆರೆಗಳು / The Tanks of Kalyanapuri

ಏಕಾಂಕ ನಾಟಕ 
( ದೃಶ್ಯ : ಬಾಗಿಲಿಲ್ಲದ ತೆರೆದ ಅಡುಗೆಮನೆಯಲ್ಲಿ ಅಮ್ಮ ತಿಂಡಿ ತಯಾರಿಸುತ್ತಿದ್ದಾಳೆ. ಅಡುಗೆಮನೆಗೆ ಸೇರಿದಂತಿದ್ದ ಊಟದ ಮನೆಯಲ್ಲಿದ್ದ ಮೇಜಿನ ಮೇಲೆ ಅಂದಿನ ವಾರ್ತಾಪತ್ರಿಕಿಯನ್ನು ಹರಡಿಕೊಂಡು ಕುರ್ಚಿಯಲ್ಲಿ ಕುಳಿತಿದ್ದಾರೆ ಅಜ್ಜಿ. )

ಅಮ್ಮ     : ( ದನಿಯೆತ್ತಿ) ವರ್ಷಾ .. ! ಅಮೃತಾನ ಕರಕೊಂಡು ಬಾ ! ಬಿಸಿ ಬಿಸಿ ಮಸಾಲೆ ದೋಸೆ ರೆಡಿ !

ಧ್ವನಿ 1    : ( ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ) ಹಾ ! ಮಸಾಲೆ ದೋಸೆ ! ಇಗೋ ಬಂದ್ವಿ ಅಮ್ಮ!
( ಮೃದುವಾಗಿ) ಅಮೃತಾ ! ಗೇಮ್ ಪಾಸ್ ಮಾಡಿ ಹೋಗೋಣ ಬಾ ! ತಿಂಡಿ ಮುಗಿಸ್ಕೊಂಡು ಬಂದು ಉಳಿದದ್ದು ಆಡೋಣ.

ಧ್ವನಿ 2    : ಸರಿ ಕಣೆ ! ಕೈ ತೊಳಕೊಂಡು ಹೋಗೋಣ ?

( ನೀರು ಹರಿವ ಶಬ್ದ)

ಅಮ್ಮ     : ( ದೋಸೆ ಮಾಡುತ್ತಲೇ ಮತ್ತೆ ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ನುಡಿಯುತ್ತಾಳೆ ) ವರ್ಷಾ ! ನಲ್ಲಿ ತಿರುಗಿಸಬೇಡ! ಅಲ್ಲೇ ಬಕೆಟಲ್ಲಿ ನೀರು ಹಿಡಿದಿಟ್ಟಿದ್ದೀನಿ ನೋಡು ! ಕೈ ತೊಳೆಯಕ್ಕೆ ಮಗ್ ಯೂಸ್ ಮಾಡು !

ಧ್ವನಿ 1    : ( ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ) ಓಕೆ ಅಮ್ಮಾ ! ಅಮೃತಾಗೆ ಗೊತ್ತಿರ್ಲಿಲ್ಲ ...

ಧ್ವನಿ 2    : ಯಾಕೇ ? ನಲ್ಲಿ ಉಪಯೋಗಿಸಬಾರದೇ ?

ಧ್ವನಿ 1    : ನಮ್ಮನೇಲಿ ಅವಕ್ಕೆಲ್ಲ ತಡೆ ಹಾಕಿದ್ದಾರೆಕಣೆ ! ಮುಖ ತೊಳೆಯಕ್ಕೆ, ಕೈ ತೊಳೆಯಕ್ಕೆ , ಹಲ್ಲುಜ್ಜಕ್ಕೆ ... ಯಾವುದಕ್ಕೂ ನಲ್ಲಿ ತಿರುಗಿಸಬಾರದು! ಮಗ್ಗೇ ಯೂಸ್ ಮಾಡಬೇಕು ! ಬಾತ್ ಟಬ್ ಇದ್ರೂ ಅದ್ರಲ್ಲಿ ಸ್ನಾನ ಮಾಡಬಾರದು ...

ಅಮ್ಮ     : ( ಗಟ್ಟಿಯಾಗಿ ) ಆಯಿತಾ ? ಬೇಗ ಬನ್ನಿ ! ಬಿಸಿ ಆರ್ತಿದೆ !

( ವರ್ಷಾ ಮತ್ತು ಅಮೃತಾ ಇಬ್ಬರೂ ಊಟದಮನೆಯನ್ನು ಪ್ರವೇಶಿಸುತ್ತಾರೆ. ಊಟದ ಮೇಜಿನ ಮುಂದೆ ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ )

ಅಮ್ಮ      : ಕೈ ತೊಳೆಯಕ್ಕೆ ಇಷ್ಟು ಹೊತ್ತೇ ? ದೋಸೆ  ಬಿಸಿಬಿಸಿಯಾಗಿ ತಿಂದ್ರೆ ಚೆನ್ನ ! (ಇಬ್ಬರಿಗೂ ತಟ್ಟೆಗಳಲ್ಲಿ ಮಸಾಲೆ ದೋಸೆಗಳನ್ನು ತಂದಿಡುತ್ತಾಳೆ )

ವರ್ಷಾ    : ನಲ್ಲಿ , ಟಬ್ ಎಲ್ಲ ಇದ್ದೂ ನಮ್ಮನೇಲಿ ಅವನ್ನೆಲ್ಲ ಯಾಕೆ ಬ್ಯಾನ್ ಮಾಡಿದ್ದೀವಿ ಅಂತ  ಅಮೃತಾಗೆ ಆಶ್ಚರ್ಯ  ....

ಅಮೃತಾ  : ( ಸಂಕೋಚದಿಂದ ) ಆಂಟಿ ! ಅದು ಅದು ...

ಅಜ್ಜಿ         : (ಪತ್ರಿಕೆಯನ್ನು ಮಡಚಿಟ್ಟು) ಎಲ್ರೂ ಹಾಗೇ  ಕೇಳ್ತಾರೆ ಅಮೃತಾ !( ನಗುತ್ತ ) ನಮ್ಮನ್ನ ಕ್ರೇಜಿ ಫ್ಯಾಮಿಲಿ ಅನ್ನೋರೂ ಇದ್ದಾರೆ !  ನಾನು ಚಿಕ್ಕವಳಿದ್ದಾಗ ನಮ್ಮಮ್ಮ ಹೇಳೊವ್ರು  ! ಸುಂಸುಮ್ನೆ ನೀರು ಚೆಲ್ಲಿದ್ರೆ ದರಿದ್ರ ನಮ್ಮನ್ನ  ಹುಡುಕ್ಕೊಂಡು ಬರತ್ತಂತೆ ! ಎಲ್ಲದ್ದಕ್ಕೂ ಕೊಡದ ನೀರೇ ಆಗ್ತಿತ್ತು!

ಅಮ್ಮ       : ( ಕಾವಲಿಯ ಮೇಲೆ ಹಿಟ್ಟನ್ನು ಹುಯ್ಯುತ್ತ ) ಕರೆಕ್ಟ್ ! ಈಗ ಅದೇತಾನೆ ಆಗಿರೋದು! ಎಲ್ಲಿ ನೋಡಿದ್ರೂ ನೀರಿನ ಸಮಸ್ಯೆ! ನೀರಿಗೆ ಬರ ಬಂದ್ರೆ ಅದು ದರಿದ್ರ ಅಲ್ದೆ ಇನ್ನೇನು ? ಇಂತಾ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಟಬ್ ನೀರನ್ನ ಸ್ನಾನಕ್ಕೆ ಉಪಯೋಗಿಸಿ ಚೆಲ್ಲೋದು ಸರಿಯೇ ?

( ಅಮೃತಾ ನಾಲಿಗೆ ಕಚ್ಚಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ )

 ಅಮ್ಮ      :  ( ಮಾತು ಮುಂದುವರಿಸಿ ) ಕೆಲವರಿಗೆ ಷವರಲ್ಲಿ ನಿಂತ್ಬಿಟ್ರೆ ಸಮಯದ ಪರಿವೆಯೇ ಇರೋದಿಲ್ಲ ! ಸ್ನಾನ ಮುಗಿದಿದ್ರೂ  ಷವರ್ ಕೆಳಗೆ ನಿಂತೇ ಇರ್ತಾರೆ ! ನೀರು ಹೋಗ್ತಾನೇ ಇರತ್ತೆ ! ಕೈ ತೊಳೆಯೋವಾಗ, ಮುಖ ತೊಳೆಯೋವಾಗ, ಹಲ್ಲುಜ್ಜುವಾಗ ನಲ್ಲಿ ನೀರನ್ನ ಹರಿಬಿಡ್ತಾನೇ  ಇದ್ರೆ, ಅದೆಷ್ಟು ನೀರು ಚರಂಡಿಗೆ ಸೇರಿ ವೇಸ್ಟ್ ಆಗತ್ತೆ !

ಅಜ್ಜಿ        : ಅಷ್ಟು ನೀರನ್ನ ಉಳಿತಾಯ ಮಾಡಿದ್ರೆ ಎಷ್ಟು ಜನರ ಬಾಯಾರಿಕೆಯನ್ನ ತಣಿಸಬೋದು !

ಅಮೃತ   : ಒಬ್ಬರ  ಮನೇಲಿ ನೀರು ಉಳಿಸೋದ್ರಿಂದ ಏನು ಪ್ರಯೋಜನ ಅಜ್ಜಿ ?

( ಅಮ್ಮ ದೋಸೆಯನ್ನು ಬೇಯಲು ಬಿಟ್ಟು ಹುಡುಗಿಯರಿಗೆ ಚಟ್ನಿ ಬಡಿಸುತ್ತಾಳೆ )

ಅಜ್ಜಿ       : ನಮ್ಮ ಊರಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಕೋಟಿ ಮನೆಗಳಿವೆ ? ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟು ಮಂದಿ ವಾಸವಾಗಿದ್ದಾರೆ!ಎಲ್ರೂ ಮನಸ್ಸು ಮಾಡಿ ಇಂತಾ ಪ್ರಯತ್ನ ಮಾಡಿದ್ರೆ ಒಟ್ಟಾರೆ ಅದೆಷ್ಟು ನೀರು ಉಳಿತಾಯವಾಗತ್ತೆ ? ಯೋಚ್ನೆ ಮಾಡು !

ವರ್ಷಾ   : ಇದನ್ನೆಲ್ಲಾ ನಾವು ಸ್ಕೂಲಲ್ಲೇ ಕಲ್ತಿದ್ದೀವಿ ಅಜ್ಜಿ! ( ಅಮ್ಮನನ್ನು ಕುರಿತು ) ಇನ್ನು ಸ್ವಲ್ಪ ಚಟ್ನಿ ಹಾಕಮ್ಮ.

ಅಜ್ಜಿ       : ಕಲಿತರೆ ಮಾತ್ರ ಸಾಲದು ಪುಟ್ಟಿ ! ಅದನ್ನ ನಮ್ಮ ನಮ್ಮ ಮನೆಗಳಲ್ಲೂ ರೂಡಿಸಿಕೊಳ್ಬೇಕು! ನಮ್ಮನೇಲಿ ನೀರಿನ ಸಮಸ್ಯೆ ಇಲ್ಲಾಂತ ನಾವು ಅದನ್ನ ದುರುಪಯೋಗ ಮಾಡೋದು ಯಾವ ನ್ಯಾಯ ಹೇಳು ? ಯಾರೂ ಮಾಡ್ತಿಲ್ಲ ! ನಾವ್ಯಾಕೆ ಮಾಡ್ಬೇಕು ಅಂತ ಎಲ್ರೂ ಇದ್ಬಿಟ್ರೆ ನೀರಿನ ಸಮಸ್ಯಗೆ  ಪರಿಹಾರವೇ ಇಲ್ಲ! ಚೆನ್ನೈಯಲ್ಲಿ ನೀರಿನ ಅಭಾವ ಎಷ್ಟರ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಇದೆ ಅಂದ್ರೆ , ಹಾಸ್ಟಲ್ಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಮುಚ್ಚಿ ಓದೋ ಮಕ್ಕಳನ್ನ ಅವರವರ ಊರಿಗೆ ವಾಪಸು ಕಳಿಸಿಬಿಟ್ರಂತೆ ! ಪೇಪರಲ್ಲಿ ಸುದ್ದಿ ಬಂದಿದೆ ನೋಡು!

ಅಮ್ಮ     : ಹೌದು ಅತ್ತೆ ! ನನ್ನ ಫ್ರೆಂಡ್ ನೆನ್ನೆ ವಾಟ್ಸಾಪ್ ಮಾಡಿದ್ಲು ! ಟ್ಯಾಂಕರ್ ನೀರು ಬಹಳ ದುಬಾರಿಯಂತೆ ! ಬುಕ್ ಮಾಡಿದ್ರೂ ನಮ್ಮ ಸರದಿಗಾಗಿ ಒಂದು ತಿಂಗಳು ಕಾಯಬೇಕಂತೆ ..........  ( ಹುಡುಗಿಯರಿಗೆ ಇನ್ನೂ ಒಂದೊಂದು ದೋಸೆ ಬಡಿಸಿ ಹೋಗುತ್ತಾಳೆ )

ಅಜ್ಜಿ        : ( ನಿಟ್ಟುಸಿರೆಳೆದು ) ಇನ್ನು ನಮ್ಮೂರಿಗೂ ಅದೇ ಗತಿಯಾಗತ್ತೋ ಏನೋ !

ವರ್ಷಾ    : ನಮ್ಮೂರಲ್ಲಿ  ನದಿ ಇದ್ದಿದ್ದರೆ ಎಷ್ಟು ಚೆನ್ನಾಗಿರೋದು ?

ಅಮ್ಮ      : ನಮ್ಮೂರಲ್ಲಿ  ನದಿ ಇಲ್ಲಾಂದವರ್ಯಾರು ? ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಹುಟ್ಟಿ ಕನಕಪುರದ ವರೆಗೂ ಹರಿದು ಮೇಕೆದಾಟಿನಲ್ಲಿ  ಕಾವೇರಿಯೊಂದಿಗೆ ಸಂಗಮವಾಗೋ ಅರಕಾವತಿ  ನಮ್ಮೂರ ನದಿ ! ಅದೇ ನಂದಿ ಬೆಟ್ಟದಲ್ಲಿ ಉಗಮವಾಗೋ  ದಕ್ಷಿಣ ಪಿನಾಕಿನಿ ನದಿ ನಮ್ಮ ಅನೇಕ ಕೆರೆಗಳನ್ನು ತುಂಬಿಸಿ,  ನೆರೆ ರಾಜ್ಯಕ್ಕೆ ಹರಿದು ಬಂಗಾಳ ಕೊಲ್ಲಿಯನ್ನು ಸೇರತ್ತೆ.

ಅಮೃತಾ  : ( ಬೆರಗಿನಿಂದ ) ಹೌದಾ ಆಂಟಿ ?

ಅಜ್ಜಿ        : ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ! ನಮ್ಮ ದೊಡ್ಡ ಬಸವನ ಬಲಗಡೆಯ ಪಾದ ವೃಷಭಾವತಿ ನದಿಯ ಉಗಮಸ್ಥಾನ ! ಈ ವಿಷಯದ ಬಗ್ಗೆ ಬಸವನ ಪೀಠದಲ್ಲಿ ಒಂದು ಶಾಸನವೇ ಇದೆ ! 

ಅಮ್ಮ      : ( ಕಾವಲಿಯಿಂದ ದೋಸೆಯನ್ನು ತಗೆಯುತ್ತ) ಇನ್ನೊಂದು ದೋಸೆ ಹಾಕ್ಲಾ ?

ಅಮೃತಾ : ಬೇಡಿ ಆಂಟಿ! ಹೊಟ್ಟೆ ಫುಲ್ ! ಮೂರು ಮೂರು ನದಿಗಳಿವೆ ಅಂತ ಹೇಳಿದ್ರಿ ! ನಾವು ಒಂದನ್ನೂ ನೋಡಿಲ್ವಲ್ಲ ? ಬಸವನ ಗುಡಿಯಲ್ಲಿ ನದಿ ಇದೆ ಅಂದ್ರೆ ಆಶ್ಚರ್ಯವಾಗಿದೆ !

ಅಜ್ಜಿ       : ( ಅಮ್ಮನನ್ನು ಕುರಿತು ) ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ನಾನು ಮಾಡಿದ ಸ್ವೀಟ್ ಕೊಡು !

ಅಮ್ಮ     : ಇಗೋ ತಂದೆ !    ( ಹುಡುಗಿಯರ ಮುಂದೆ ಸ್ವೀಟ್ ತಂದಿಡುತ್ತಾಳೆ ) ನಿಮಗೂ ದೋಸೆ ತರಲೇ ಅತ್ತೆ ?

ಅಜ್ಜಿ       : ಈಗ ಬೇಡ ! ನೀನು ಕುಳಿತುಕೋ !  (ನಗುತ್ತ ) ಈ ಮಕ್ಕಳಿಗೆ ನಾವು  ಇಷ್ಟು ಪಾಠ ಹೇಳಬೇಕಿದೆ!

ವರ್ಷ      : ( ಸ್ವೀಟನ್ನು ಸವಿಯುತ್ತ ) ಹೇಳು ಅಜ್ಜಿ ! ನಮ್ಮ ನದಿಗಳೆಲ್ಲ ಎಲ್ಲಿ ?

( ಅಮ್ಮ ತಟ್ಟೆಗಳನ್ನು ಸಿಂಕಿಗೆ ಹಾಕಿ ಸ್ಟವ್ ಆರಿಸಿ ಬಂದು ಕುಳಿತುಕೊಳ್ಳುತ್ತಾಳೆ )

ಅಜ್ಜಿ       : ( ಗಂಭೀರ ಧ್ವನಿಯಲ್ಲಿ ) ಎಲ್ಲ ಸತ್ತು ಹೋದವು !

ವರ್ಷಾ    : ( ಚಕಿತಳಾಗಿ ) ಹಾ ?

ಅಮೃತಾ : ಹಾಗಂದ್ರೆ ?

ಅಮ್ಮ      : ಎಸ್ ಮೈ ಗರ್ಲ್ಸ್ ! ನಗರದ ಪ್ರಜ್ಞಾಹೀನ ಬೆಳವಣಿಗೆ ! ಎಲ್ಲೆಲ್ಲೂ ಮೊಳೆತಿರೋ ಕಟ್ಟಡಗಳು ! ನೀರನ್ನು ಒಯ್ಯಲಾರದೆ ಮುಚ್ಚಿ ಹೋದ ರಾಜಕಾಲುವೆಗಳು! ಮಹಾ ನಗರದ  ಕಸ, ಕಚಡ, ಕೈಗಾರಿಕಾ ತ್ಯಾಜ್ಯಗಳ ವಿಸರ್ಜನೆಗಳನ್ನ ಒಯ್ಯುಬೇಕಾದ ಹೀನ ಪರಿಸ್ಥಿತಿಯಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ರಾಜಕಾಲುವೆಗಳು !  ಅರಣ್ಯ ನಾಶ ! ಅದರಿಂದ ಮಳೆಯ ಅಭಾವ ! ನದಿ ಉಸಿರುಕಟ್ಟಿ  ಸಾಯಲು ಇವೆಲ್ಲ ಸಾಲದೇ ?

( ಹುಡುಗಿಯರಿಬ್ಬರೂ ಗಮನದಿಂದ ಕೇಳಿಸಿಕೊಳ್ಳುತ್ತಾರೆ ) 

ಅಜ್ಜಿ      : ಪ್ರಕೃತಿಯ ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನ ಪೂಜ್ಯ ಭಾವನೆಯಿಂದ ಕಂಡು, ಅವಕ್ಕೆ ಕೊಡ ಬೇಕಾದ ಗೌರವವನ್ನು ಕೊಟ್ಟು, ಪರಸ್ಪರ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸ್ಕೊಂಡು ಬಾಳ್ತಿದ್ದ ಕಾಲ ಒಂದು ಇತ್ತು ! ಆದರೆ ಬರುಬರುತ್ತ ಮಾನವನ ಆಸೆಗೆ ಕೊನೆಯೇ ಇಲ್ಲದಾಗಿದೆ! ಎಲ್ಲ ತನಗೇ ಆಗ್ಬೇಕು ! ತನ್ನ ಸುಖಕ್ಕೇ ಆಗ್ಬೇಕು ಅನ್ನೋ ಮನೋಭಾವ ಹೆಚ್ಚಾಗ್ಬಿಟ್ಟಿದೆ !

ಅಮ್ಮ    : ಸ್ವಾರ್ಥದಿಂದ  ಸಂಪನ್ಮೂಲಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಹೀರಿ ಹೀರಿ ಹಿಪ್ಪೆ ಮಾಡ್ಬಿಟ್ಟಿದ್ದೀವಿ !

ಅಜ್ಜಿ      : ಈಗ ನೀರು ನೀರು ಅಂತ ಬಡಕೊಂಡು ಏನು ಪುಣ್ಯ ? ಅತಿ ಆಸೆ  ಗತಿಗೇಡು ಅನ್ನೋದು ಎಷ್ಟು ಸತ್ಯವಾದ ಮಾತು ನೋಡಿ! ಈ ಸರ್ತಿ ಮಳೆ ಬರದಿದ್ರೆ  ನಮ್ಮ ಗತಿ ಅದೋ ಗತಿ !

ಅಮ್ಮ     :  ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳು ಮೋಡದ ಬಿತ್ತನೆ ಮಾಡಿಯಾದ್ರೂ ಮಳೆ ತರಿಸೋ ಯತ್ನಗಳನ್ನ ನಡೆಸ್ತಿದ್ದಾರಲ್ಲ ! ಹೇಗಾದ್ರೂ  ಮಳೆ ಬಂದ್ರೆ ಸಾಕಾಗಿದೆ !

ಅಜ್ಜಿ       : ಹಾಗೇನಾದ್ರೂ ಮಳೆ ಬಂದ್ರೆ , ಆ ನೀರನ್ನ ಹಿಡಿದಿಡಕ್ಕೆ ಪಾತ್ರೆ ಎಲ್ಲಿದೆ ?

ವರ್ಷಾ   : ಇದೊಳ್ಳೆ ತಮಾಷೆ ! ( ನಗುತ್ತ) ಅಷ್ಟೊಂದು ಮಳೆ ನೀರನ್ನ ಪಾತ್ರೆಗಳಲ್ಲಿ ಹಿಡಿದಿಡಕ್ಕೆ  ಆಗತ್ಯೇ ಅಜ್ಜಿ ?

ಅಮ್ಮ     : ಅಜ್ಜಿ ಪಾತ್ರೆ ಅಂದಿದ್ದು ಕೆರೆಗಳನ್ನ ...

ಅಮೃತಾ : ಓ ! ನಮ್ಮೂರಲ್ಲಿ ಕೆರೆಗಳಿಗೇನು ಕಡಿಮೆ ?

ವರ್ಷಾ    : ಅದೇ ಮತ್ತೆ ! ಅಲಸೂರ್ ಕೆರೆ , ಸ್ಯಾಂಕಿ ಟ್ಯಾಂಕ್ , ಹೆಬ್ಬಾಳ್ ಲೇಕ್, ಮಡಿವಾಳ ಲೇಕ್ , ಜಕ್ಕೂರ್ ಕೆರೆ ! ಆಮೇಲೆ .. ಆಮೇಲೆ ...

ಅಜ್ಜಿ        : ಆಮೇಲೆ ?

ವರ್ಷಾ    : ನೀನೆ ಹೇಳು ಅಜ್ಜಿ !

ಅಜ್ಜಿ        : ಒಂದಾನೊಂದು ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಸುಂದರವಾದ ದೊಡ್ಡ ದೊಡ್ಡ ಕಲ್ಯಾಣಿಗಳು, ಅಂದರೆ ಕೆರೆಗಳಿದ್ದ  ಕಾರಣ  ನಮ್ಮೂರನ್ನ  ಕಲ್ಯಾಣಪುರಿ ಅಂತಲೇ ಕರೀತಿದ್ರು . ಗುಡಿಗೊಂದು ಕಲ್ಯಾಣಿ, ತೋಟಕ್ಕೊಂದು ಕೊಳ,  ಊರಿಗೊಂದು ಕೆರೆ ಅಂತ , ಸ್ವಾವಲಂಬಿಗಳಾಗಿದ್ದ ಪುಟ್ಟ ಪುಟ್ಟ ಗ್ರಾಮಗಳೆಲ್ಲ ಇವತ್ತು ಎಡೆಬಿಡದೆ ಒಂದಾಗಿ ಕಲೆತು  ಈ ಮಹಾನಗರವಾಗ್ಬಿಟ್ಟಿದೆ ! ಅದರ ಪರಿಣಾಮವಾಗಿ ಕೃಷಿ ಮಾಡೋ ಜಮೀನುಗಳು ಮತ್ತು ತೋಟಗಳ ಜೊತೆ ಅನೇಕ ಕೆರೆಗಳೂ ಕಾಣೆಯಾಗಿಹೋದವು.  ಕೆಲವು ಕೆರೆಗಳು ತಿಪ್ಪೆ ಗುಂಡಿಗಳಾಗಿ, ಇನ್ನೂ ಕೆಲವು  ಕೊಳಚೆ ನೀರಿನ ಹೊಂಡಗಳಾಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಿಬಿಟ್ಟಿವೆ . ರಾಸಾಯನಿಕೆ ಹೊಗೆಯನ್ನ ಕಾರ್ತಿವೆ  !ನೀರು ಕಾಣದೆ ಹೂಳು ತುಂಬಿ ಬತ್ತಿ ಹೋದ ಕೆರೆಗಳನ್ನ ಮಲ್ಟಿ ಸ್ಟೋರಿ ಬಿಲ್ಡಿಂಗ್ಸ್  ಆಕ್ರಮಿಸಿಕೊಂಡಿವೆ . ಉಳಿದಿರೋ ಕೆಲವೇ ಕೆರೆಗಳು ಜೀವವನ್ನು ಕೈಯಲ್ಲಿ ಹಿಡ್ಕೊಂಡು ನರಳ್ತಿವೆ !

ಅಮೃತಾ   : ನರಳ್ತಿರೋ ಕೆರೆಗಳನ್ನ ಕಾಪಾಡಕ್ಕಾಗಲ್ವೆ ಅಜ್ಜಿ ?

ಅಜ್ಜಿ          : ಕಾಪಾಡಬೇಕು ಅಮೃತಾ ! ನಾವಾಗಿ ಹೊಸತಾದ ಕೆರೆಗಳನ್ನ ಕಟ್ಟಿಸಕ್ಕಾಗ್ದಿದ್ರೂ , ನೂರಾರು ವರುಷಗಳ ಹಿಂದೆ ರಾಜಮಹಾರಾಜರೆಲ್ಲ ಸಮಾಜ ಕಲ್ಯಾಣಕ್ಕಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಕೆರೆಗಳನ್ನ ಕಾಪಾಡ್ಕೊಳ್ಳೋದು ನಮ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯ ಅಲ್ವೇ !

ವರ್ಷಾ       : ರಾಜಮಹಾರಾಜರು  ನಿರ್ಮಿಸಿದ ಕೆರೆ  ಅಂತ ಹೇಗೆ ಗೊತ್ತಾಗ್ಬೇಕು ಅಜ್ಜಿ ? ಅಷ್ಟು ಪುರಾತನವಾದ ಕೆರೆಗಳೆಲ್ಲ ಇನ್ನೂ ಇವೆಯೇ ?

ಅಜ್ಜಿ           :  ಅವರೆಲ್ಲ ಕೆರೆಗಳನ್ನ ನಿರ್ಮಾಣ ಮಾಡಿದ್ದು ಮಾತ್ರವಲ್ಲ, ಅವುಗಳ ಬಗ್ಗೆಯ ವಿವರಗಳನ್ನ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಿಸಿಯೂ ಇದ್ದಾರೆ. ಆ ಶಾಸನಗಳನ್ನ ಓದಿ ಕೆರೆಗಳ ಹಿಸ್ಟ್ರಿಯನ್ನ ತಿಳ್ಕೋಬೋದು .

ಅಮೃತಾ     :  ಶಾಸನಗಳನ್ನ ಓದಕ್ಕಾಗತ್ತಾ ಅಜ್ಜಿ ?

ವರ್ಷಾ        :  ಅಜ್ಜಿ ಪುರಾತತ್ವ ಶಾಸ್ತ್ರ - ಅಂದ್ರೆ ಆರ್ಕಿಯಾಲಜಿಯಲ್ಲಿ ಡಾಕ್ಟ್ರೇಟ್ ಪಡ್ಕೊಡಿದ್ದಾರೆ !  ಜೊತೆಗೆ ಶಾಸನ ಶಾಸ್ತ್ರವನ್ನೂ ಅಭ್ಯಾಸ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ ಅಮೃತಾ !

ಅಮೃತಾ    :  ವಾವ್ ! ( ಕುತೂಹಲದಿಂದ) ಕೆರೆ ಶಾಸನಗಳಲ್ಲಿ ಏನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ ಹೇಳಿ ಅಜ್ಜಿ !

ಅಜ್ಜಿ           : ಒಂಬತ್ತನೇ ಶತಮಾನದ ಅಗರ ಕೆರೆಯ ಶಾಸನವೇ ಅತಿ ಪುರಾತನವಾದ ಶಾಸನ. 'ಇವ್ಯುಲಿಯೂರೊಡೆಇರುಗಮಯ್ಯನಮಗಂಸಿರಿಯಮಯ್ಯನೆರಡುಕೆರೆಯಂತೂ೦ಬನಿಕ್ಕಿಮೂಡಣಕೆರೆಯಯಂಕಟ್ಟಿಸಿಮೂರುಕೆರೆಯಬಿತ್ತುಪಟ್ಟವಂಪಡೆದಂ  .... ' 

ಅಮ್ಮ         :  ( ನಗುತ್ತ) ಶಾಸನ ನಿಮಗೆ ಬಾಯಿಪಾಠವೇ ಆಗ್ಬಿಟ್ಟಿದೆಯಲ್ಲ ಅತ್ತೆ ?

ಅಜ್ಜಿ           :  ( ನಕ್ಕು) ಲೆಕ್ಚರ್ ಮಾಡೋ ಕಡೆಯೆಲ್ಲ ಹೇಳಿ ಹೇಳಿ ರೂಡಿಯಾಗ್ಬಿಟ್ಟಿದೆ !

ವರ್ಷಾ       : ( ಬೆರಗಿನಿಂದ) ಹಾಗಂದ್ರೆ  ಏನು ಅಜ್ಜಿ ?

ಅಜ್ಜಿ           : ಇರುಗಮೈಯ್ಯನ ಮಗ ಸಿರಿಮೈಯ ಎಂಬಾತ  ಎರಡು ಕೆರೆಗಳಿಗೆ ತೂಬುಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದಲ್ದೇ , ಮತ್ತೊಂದು ಕೆರಯನ್ನೂ ಕಟ್ಟಿಸಿದನಂತೆ ! ನೀವು ಏನಾದ್ರೊಂದು ಒಳ್ಳೆ ಕೆಲಸ ಮಾಡಿದ್ರೆ ನಿಮ್ಮ ಅಪ್ಪ ಅಮ್ಮ ನಿಮಗೆ ಗಿಫ್ಟ್ ಕೊಡಿಸಲವೇ ? ಹಾಗೆಯೇ ಅವನ ಕೆಲಸವನ್ನ ಮೆಚ್ಚಿ ಅವನಿಗೆ ಗದ್ದೆಯನ್ನ ಗಿಫ್ಟ್ ಮಾಡಿದ್ರಂತೆ ! ಬಿತ್ತುವಟ್ಟ ಅಂದ್ರೆ ಕೆರೆ ಕಟ್ಟಿಸಿದವರಿಗೆ ಕೊಡೊ ಗಿಫ್ಟ್ ! ಅದನ್ನ ಕೆರೆಕಟ್ಟು ಕೊಡಿಗೆ ಅಂತಲೂ ಹೇಳ್ತಾರೆ. 

ವರ್ಷಾ       : ವೆರಿ ಇಂಟೆರೆಸ್ಟಿಂಗ್ !

ಅಮೃತಾ    : ಇನ್ನೊಂದು ಶಾಸನದ ಕಥೆ ಹೇಳಿ ಅಜ್ಜಿ !

ಅಜ್ಜಿ           :  ಸ್ತ್ರೀ ದೈವದ ಸೇವೆಗಾಗಿಯೂ ಪಶು, ಪಕ್ಷಿ, ಪ್ರಾಣಿ, ಮತ್ತಿತರ ಜೀವಿಗಳ ಸಂರಕ್ಷಣೆಗಾಗಿಯೂ ಕೆಂಗೇರಿಯ ಬಳಿ ಇರೋ  ರಾಮಸಮುದ್ರ ಎಂಬಲ್ಲಿ 1340 ಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿರೋ ಕೆರೆಯ ಬಗ್ಗೆಯ ಶಾಸನ ಒಂದಿದೆ . 

ವರ್ಷಾ     : ಹಿಂದಿನಕಾಲದಲ್ಲೂ ಪ್ರಾಣಿ ಪಕ್ಷಿಗಳ ಬಗ್ಗೆ  ಯೋಚಿಸಿದ್ರಲ್ಲ! ಸೋ ಸ್ವೀಟ್ !

ಅಜ್ಜಿ         : ಇನ್ನೊಂದು ಶಾಸನದ ಬಗ್ಗೆ ಹೇಳ್ತಿನಿ ಕೇಳಿ ! ಕೆರೆ ಕಟ್ಟಿಸಿದ್ರೆ ಮಾತ್ರ ಸಾಲದು. ಅದನ್ನ ಚೆನ್ನಾಗಿ ಮೈಂಟೈನೂ ಮಾಡ್ಬೇಕು ಅಲ್ವೇ ? ಕೃಷ್ಣದೇವರಾಯರ ಕಾಲದ ಶಾಸನವೊಂದರಲ್ಲಿ  ಹೀಗಿದೆ -  '..... ಸೋಮೋಪರಾಗ ಪುಣ್ಯಕಾಲದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ತಂದೆಗೆ ಧರ್ಮವಾಗಬೇಕೆಂದು ಸಿವಂಣಪ  ನಾಯಕರು ಅಗರದ ಕೆರೆಗೆ ಭಂಡಿ ನಡವುದಕ್ಕೆ ಕೊಟ್ಟ ಹೊಲ ' ಅಂದ್ರೆ, ಚಂದ್ರ ಗ್ರಹಣ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ತನ್ನ ತಂದೆಗೆ ಪುಣ್ಯ ಸೇರಲಿ ಅಂತ, ಅಗರದ ಕೆರೆಯ ಹೂಳನ್ನು ತೆಗೆಯುವ ಬಂಡಿಯ ಪರಾಮರಿಕೆಗಾಗಿ ಹೊಲವನ್ನು ಕೊಟ್ಟ ಸಿವಣ್ಣಪ್ಪ ನಾಯಕ ಎಂಬಾತ. 

ವರ್ಷಾ     : ಬಂಡಿ ಪರಾಮರಿಕೆಗೆ ದುಡ್ಡು ಕೊಡ್ದೆ ಹೊಲ ಯಾಕೆ ಕೊಟ್ಟ ಅಜ್ಜಿ ?

ಅಜ್ಜಿ         : ಹೊಲದಲ್ಲಿ ದುಡಿದು ಅದ್ರಲ್ಲಿ ಬಾರೋ ವರಮಾನದಿಂದ ಗಾಡಿ ಪರಾಮರಿಸಲಿ ಅಂತ ! 

ಅಮ್ಮ       :  ಬರಿ ಮಹಾರಾಜರು ಮಾತ್ರ ಅಲ್ಲ ! ಗ್ರಾಮದ ಮುಖ್ಯಸ್ಥರು, ಪ್ರಧಾನಿಗಳು, ಇತರ ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರೂ ಕೆರೆ ಕಟ್ಟೆಗಳನ್ನ ಕಟ್ಟಿಸೋದನ್ನ ಒಂದು ಪುಣ್ಯ ಕಾರ್ಯ ಅಂತಲೇ ತಿಳಿದಿದ್ರು . ಕುಟುಂಬದವರಿಗೆ ತಲೆತಲಾಂತರದವರೆಗೂ ಪುಣ್ಯ ಸಿಕ್ಕಲಿ ಅಂತ  ಕೆರೆಗಳನ್ನ ಕಟ್ಟಿಸ್ತಿದ್ರು ಕೆಲವರು .

ಅಜ್ಜಿ        : 1366 ಇಸವಿಯಲ್ಲಿ ನಾಗಸಾನಿ ಎಂಬ ಮಹಿಳೆ, ತನ್ನ ಗಂಡನಿಗೂ  ಭಂದುಗಳಿಗೂ ಇಪ್ಪತ್ತೊಂದು ತಲೆಮಾರಿನವರಿಗೆ ಪುಣ್ಯ ಲಭಿಸೋದಕ್ಕಾಕಿ , ಚಂದ್ರ ಸೂರ್ಯರಿರೋವರೆಗೂ ನೆಲಸಿರಲಿ ಅಂತ  ಒಂದು ಕೆರೆಯನ್ನ ಕಟ್ಟಿಸಿದ್ದಾಳೆ . ಈ ಶಾಸನ ಕ್ಯಾಲ್ಸನಹಳ್ಳಿಯ ಒಂದು ಗದ್ದೆಯಲ್ಲಿ ಇತ್ತಂತೆ. 

ವರ್ಷಾ     : ಇನ್ನೂ ಅಲ್ಲೇ ಇದೆಯಾ ಅಜ್ಜಿ ?

ಅಜ್ಜಿ         : ನೋಡಬೇಕು ವರ್ಷಾ.   ಧಾಖಲಾಗಿರೋ ಎಲ್ಲ  ಶಾಸನಗಳನ್ನೂ ಪತ್ತೆ ಹಚ್ಚೋ  ಸಾಹಸಕ್ಕೆ ತೊಡಗಿದೆ ಒಂದು ತಂಡ. ಒಮ್ಮೊಮ್ಮೆ ಶಾಸನಗಳ ಹಂಟಿಂಗ್ ಮಾಡಕ್ಕೆ ನಾನೂ ಹೋಗ್ತೀನಿ!

ಅಮೃತಾ  : ( ಕುತೂಹಲದಿಂದ) ಶಾನಗಳು  ಎಲ್ಲಿ ಧಾಖಲೆಯಾಗಿವೆ ಅಜ್ಜಿ ?

ಅಜ್ಜಿ         : ಈ ಶಾಸನಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ತನ್ನ ಎಪಿಗ್ರಾಫಿಯಾ ಕರ್ನಾಟಿಕಾ ಎಂಬ ಶಾಸನಗಳ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿ ಲೂಯಿಸ್ ರೈಸ್ ಧಾಖಲೆ ಮಾಡಿದ್ದಾರೆ. ಇಲ್ಲಿ ನೋಡಿ ( ತನ್ನ ಟ್ಯಾಬ್ಲೆಟ್ ತೆರೆದು) ಈಗ ಆ ಸಂಪುಟ ಇಂಟರ್ನೆಟ್ಟಲ್ಲೂ ಲಭ್ಯ .

( ಅಮೃತಾ  ಮತ್ತು ವರ್ಷಾ ಎದ್ದು ಬಂದು ಅಜ್ಜಿಯ ಅಕ್ಕಪಕ್ಕ ನಿಲ್ಲುತ್ತಾರೆ. ಟ್ಯಾಬ್ಲೆಟನ್ನು ದಿಟ್ಟಿಸುತ್ತಾರೆ. ಅಜ್ಜಿ ಸಂಪುಟದಲ್ಲಿಯ ಒಂದು ಶಾಸನವನ್ನು ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ )

ಅಜ್ಜಿ         : ಈ ಶಹಾಸನವನ್ನ ಓದಕ್ಕಾಗತ್ತಾ ನೋಡಿ ! ?

ವರ್ಷಾ     : ( ಓದಲು ಎತ್ನಿಸುತ್ತಾಳೆ ) ಸ್ವಸ್ತಿಶ್ರೀಲಕ್ಷುಮೀಪತಿಯಾಗುತಂ ....  !!! ಅಬ್ಬಬ್ಬಾ ! ನೀನೇ ಓದ್ಬಿಡು ಅಜ್ಜಿ !

ಅಜ್ಜಿ         : ಅಮೃತಾ ! ನೀನು ಟ್ರೈ ಮಾಡು !

ಅಮೃತಾ  : (ಮುಂದುವರೆಯಲೆತ್ನಿಸಿ ) ವಿರ್ದ್ಧಪ್ರಸಂನಮೂರ್ತಿಶ್ರೀಮನ್ ... !( ಬೆರಗಿನಿಂದ) ಒಂದೇ ಲೈನಲ್ಲಿ ಎಷ್ಟೊಂದು ಪದಗಳು ... ! ಬಿಡಿಸಿ ಬರೆದಿದ್ರೆ ಓದಕ್ಕೆ ಈಜಿಯಾಗ್ತಿತ್ತು ! ನೀವೇ ಓದ್ಬಿಡಿ ಅಜ್ಜಿ !

ಅಜ್ಜಿ         :  ಕಲ್ಲಲ್ಲಿ ಅಕ್ಷರಗಳನ್ನ ಕೆತ್ತೋದು ಕಷ್ಟವಾದ ಕೆಲಸ ! ದಕ್ಷತೆಯಿಂದ ಮಾಡ್ಬೇಕಾದ ಕೆಲಸ! ವಿಷಯ ಚಿಕ್ಕದ್ದೆ ಆಗಿರ್ಬೋದು!  ಯಾವ ದೇವರ ಆಶೀರ್ವಾಧದಿಂದ, ಯಾವ ಮಹಾರಾಜನ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ , ಯಾವ ವರುಷದಲ್ಲಿ ಯಾವ ದಿನಾಂಕದಲ್ಲಿ ಯಾರು, ಯಾವ ಕಾರ್ಯದ ಬಗ್ಗೆ ಶಾಸನವನ್ನ ಕೆತ್ತಿಸಿದ್ದಾರೆ , ಕೆತ್ತಿದವರ  ಹೆಸರು , ಅವರ ತಂದೆಯ ಹೆಸರು , ಮಾಡಿರುವ ಕಾರ್ಯಕ್ಕೆ ಲಭಿಸುವಂತ ಫಲ, ಅದನ್ನು ನಾಶಗೊಳಿಸಿದವರಿಗೆ ದೊರತಕ್ಕ ಪಾಪ, ಎಲ್ಲ ವಿಷಯಗಳನ್ನೂ ಮಹಾರಾಜರ ಹೆಸರಿನೊಂದಿಗೆ ಅವರ ವಂಶ , ಬಿರುದುಗಳ ಸಹಿತ  ಈ ಶಾಸನದಲ್ಲಿ ಕೆತ್ತಿಸಿದ್ದಾರೆ . ಇಷ್ಟು ವಿಷಯಗಳನ್ನೊಳಗೊಂಡಿರೋ ಶಾಸನ ಓದೋವಾಗ  ಆ ಕಾಲಘಟ್ಟದ ಇತಿಹಾಸದ ಒಂದು ಟ್ರೈಲರ್ ನೋಡಿದಂತೆ ಅನ್ನಿಸತ್ತೆ !

ವರ್ಷಾ     :  ಕಲ್ಲು ಹೇಳೋ ಕಥೆ ! ಆದ್ರೆ ತಲೆ ಗಿರ್ರನ್ನತ್ತೆ !

ಅಜ್ಜಿ         : ( ನಗುತ್ತಾರೆ ) ಓಕೆ ! ಈಗ ಈ ಶಾಸನದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಅನುವಾದ ಇಲ್ಲಿ ಕೊಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ ನೋಡಿ !

( ಟ್ಯಾಬ್ಲೆಟ್ಟಲ್ಲಿ ಶಾಸನದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಅನುವಾದವನ್ನ ತೋರಿಸುತ್ತಾರೆ )

( ವರ್ಷಾ ಮತ್ತು ಅಮೃತಾ ಅನುವಾದವನ್ನು ಓದುತ್ತಾರೆ )

ವರ್ಷ        : ಈ ಶಾಸನದ ಬಗ್ಗೆ ಇದೀಗ ನೀನು ಹೇಳಿದ್ದೆಯಲ್ಲ ಅಜ್ಜಿ !

ಅಮೃತಾ   : ಅಬ್ಬ! ನಮ್ಮೂರಲ್ಲಿ ಅದೆಷ್ಟು ಕೆರೆಗಳು ನಿರ್ಮಾಣವಾಗಿವೆ ? ಅಷ್ಟೊಂದು ಕೆರೆಗಳನ್ನೂ ದುರಸ್ತಿ ಮಾಡಿಸಿದ್ರೆ ನೀರಿನ ಕೊರತೆಯೇ ಇರೋದಿಲ್ಲ, ಅಲ್ವ ಅಜ್ಜಿ ?

ಅಜ್ಜಿ          :  ಶಾಸನೋಕ್ತ ಕೆರೆಗಳನ್ನೆಲ್ಲ ಉಳಿಸಿದ್ರೆ  ನೀರಿಗೆ ಇಷ್ಟು ಪರದಾಟ ಇರ್ತಿರ್ಲಿಲ್ಲ. ಬಟ್ ಇಟ್ ಇಸ್ ವೆರಿ ಸಾಡ್ ! ಕೆಲವೆಡೆ ಶಾಸನಗಳು ಮಾತ್ರ ಉಳ್ಕೊಂಡಿವೆ ! ಕೆರೆಗಳು ಮಾಯ ! ಇನ್ನೂ ಕೆಲವೆಡೆ ಶಾಸನಗಳೂ ಸಹ ಕಾಣೆಯಾಗಿವೆ ! ಮೊದ್ಲೇ ಹೇಳಿದ್ನಲ್ಲ ! ಬರಿ ತಿಪ್ಪೆ ಗುಂಡಿ!  ಮೋರಿ ನೀರಿನ ಹೊಂಡ! ರಾಸಾಯನಿಕ ಹೊಗೆ ಮತ್ತು ಬೆಂಕಿ ಕಾರೋ ಕೊಳ್ಳಿ ದೆವ್ವ ! ಇವೆ ಕೆಲವು ಕೆರೆಗಳ ಇಂದಿನಪರಿಸ್ಥಿತಿ !

ವರ್ಷಾ       :    ಅಯ್ಯೋ  ಅಜ್ಜಿ ! ಹಾಗಾದ್ರೆ, ಜೋರು ಮಳೆ ಬಂದ್ರೂ , ನೀನು ಹೇಳಿದಹಾಗೆ ನೀರನ್ನ ಹಿಡಿದಿಡಕ್ಕೆ 'ಪಾತ್ರೆಗಳೇ'  ಇಲ್ಲಾನ್ನು !

ಅಮ್ಮ        :  ಇಂದಿನ ಪರಿಸ್ಥಿತೀಲಿ ಕೆರೆ ಕಟ್ಟೋದೆಲ್ಲ ಆಗದ ಕೆಲಸ . ಇರೋ ಕೆರೆಗಳನ್ನ ಸ್ವಚ್ಛವಾಗಿಟ್ಕೊಂಡ್ರೆ ಅದೇ ಸಾಕಾಗಿದೆ . ಈಗೀಗ ಇದರ ಬಗ್ಗೆ ಜನ ಎಚ್ಚರಗೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ! ಅನೇಕ   ಕೆರೆ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ವೇದಿಕೆಗಳು ಹುಟ್ಕೊಂಡಿವೆ.

ಅಮೃತಾ    : ಮೊನ್ನೆ ಮುಂಬೈಯಲ್ಲಿ ಜೋರು ಮಳೆಯಾಗಿ ರಸ್ತೆಗಳಲ್ಲೆಲ್ಲ  ಪ್ರವಾಹ ಅಂತೆ  ! ಎಷ್ಟು ನೀರು  ವೇಸ್ಟ್ ಆಲ್ವಾ ಅಜ್ಜಿ ?

ಅಜ್ಜಿ           : ಇಲ್ಲೂ ಹಾಗೇತಾನೇ ? ಜೋರು ಮಳೆಯಾದ್ರೆ ಅಂಡರ್ ಪಾಸುಗಳಲ್ಲಿ ದೋಣಿಯಲ್ಲೇ ಸಾಗ್ಬೇಕು !

( ಅಮ್ಮನ ಮೊಬೈಲ್ ಟ್ರಿಂಗುಟ್ಟುತ್ತದೆ )

ಅಮ್ಮ        : ಈ  ವಾಟ್ಸಾಪ್ ಮೆಸೇಜ್ ನೋಡಿ ಅತ್ತೆ !( ಮೆಸೇಜ್ ತೋರಿಸಿ ) ಚೀನಾ ದೇಶದ ಡೊಂಗುವಾನ್ ನಗರದಲ್ಲಿ ಏಳು ಗಂಟೆಕಾಲ ಸತತವಾಗಿ ಜೋರು  ಮಳೆಯಂತೆ . ಆದ್ರೆ ರಸ್ತೆಯಲ್ಲಿ ಒಂದು ಹನಿ ನೀರೂ ನಿಂತಿಲ್ಲ.

ವರ್ಷಾ      : ( ಆಶ್ಚರ್ಯದಿಂದ ಇಣುಕಿ ನೋಡಿ ) ಹೇಗೆ ಅಮ್ಮ ?

ಅಮ್ಮ       : ರಸ್ತೆಗಳ ಎರಡು ಬದಿಯುದ್ದಕ್ಕೂ ಮಾಡಿರೋ ರಂದ್ರಗಳ ಮೂಲಕ ನೀರೆಲ್ಲ ಬಸಿದು ಭೂಮಿಗಿಳಿದು ಅಂತರ್ಜಲವನ್ನ ರಿಚಾರ್ಜ್ ಮಾಡತ್ತಂತೆ  ! ಎಷ್ಟು ಸೊಗಸಾಗಿ  ಮಳೆ ನೀರಿನ ಕೊಯ್ಲು ಮಾಡ್ತಾರೆ ನೋಡು ಅವರು!

ವರ್ಷಾ       : ಅಜ್ಜಿ ! ನೀನು ಹೇಳಿದಂತೆ ಅದು ಪ್ರಕೃತಿ ಸಂಪನ್ಮೂಲಕ್ಕೆ ಅವರು ಸಲ್ಲಿಸೋ ಸೇವೆ
ಅಲ್ವೇ ?

ಅಜ್ಜಿ           : ಊಂಹೂಂ ! ( ಕಿರುನಗೆ ಬೀರಿ ) ಅದು ನಮಗೆ ನಾವೇ  ಮಾಡ್ಕೊಂಡಂತ ಸೇವೆ ! 

ಅಮ್ಮ          : ಪ್ರತಿಯೊಬ್ಬರ ಮನೆಯಲ್ಲೂ ರೈನ್ ವಾಟರ್ ಹಾರ್ವೆಸ್ಟಿಂಗ್ ಮಾಡಿ ಮಳೆ ನೀರನ್ನ ಸಂಗ್ರಹ ಮಾಡೋದು ಒಳ್ಳೇದು .

ಅಮೃತಾ     : ನಿಮ್ಮನೇಲಿ ಮಾಡಿದ್ದೀರಾ  ಆಂಟಿ ?

ಅಮ್ಮ          : ಹೌದು ಅಮೃತಾ ! ನಮ್ಮ ಟೆರೇಸಲ್ಲಿ ಬೀಳೋ ಮಳೆ ನೀರನ್ನೆಲ್ಲ ಕಲೆಕ್ಟ್ ಮಾಡಿ ಶೋಧಿಸಿ ಪೈಪ್ಗಳ ಮೂಲಕ  ಟ್ಯಾಂಕಿಗೆ ತುಂಬಿ, ನಂತರ ಆ ನೀರನ್ನ ನಮ್ಮ ಬೋರ್ ವೆಲ್ಗೆ ಸಾಗಿಸ್ತೀವಿ ! ಪ್ರಕೃತಿ ನಮಗೆ ಕೊಟ್ಟದ್ದನ್ನ ನಾವು ಧನ್ಯವಾದಗಳೊಂದಿಗೆ ಅದಕ್ಕೆ ಹಿಂದಿರುಗಿಸೋದು ನಮ್ಮ ಕರ್ತವ್ಯ ! ಅಲ್ವೇ ?

ಅಮೃತಾ      : ನಮ್ಮನೇಲೂ ವಾಟರ್ ಹಾರ್ವೆಸ್ಟಿಂಗ್ ಮಾಡೋ ಬಗ್ಗೆ ಮಾತಾಡ್ತಿದ್ರು ! ಈಗ ಅದರ ಮುಖ್ಯತ್ವ ಅರ್ಥವಾಯಿತು ! ಇನ್ಮೇಲೆ ನಾನು ನಲ್ಲಿ ನೀರು ವೇಸ್ಟ್ ಮಾಡಲ್ಲ ! ಷವರಲ್ಲಿ ನೀರು ಹರಿಬಿಡಲ್ಲ  ! 

ಅಜ್ಜಿ             :  ವೆರಿ ಗುಡ್ ! ನಾಳೆಯ ದಿನಗಳು ನಿಮ್ಮದ್ದೇ ಅಲ್ವೇ ಪುಟ್ಟಿ ?  ಬುದ್ಧಿವಂತಿಗೆಯಿಂದ ಬದುಕೋದು ಕಲಿತರೆ ನಿಮಗೇ ಒಳ್ಳೆಯದಾಗತ್ತೆ.

( ಕಾರ್ ಹಾರನ್ ಶಬ್ದ ಕೇಳಿಸುತ್ತದೆ )

ಅಮೃತಾ      : ( ಎದ್ದು ನಿಂತು ) ಅಪ್ಪ ಬಂದ್ರು ! ನಾನು ಹೊರಡ್ತಿನಿ ವರ್ಷಾ !

ಅಮ್ಮ          : ನಿಮ್ಮ ಗೇಮ್ ಮುಗಿಸ್ಲೇ ಇಲ್ವಲ್ಲ  ...

ಅಮೃತಾ      : ನಮ್ಮ ಮಾತುಕತೆ ಅದಕ್ಕಿಂತ ಚೆನ್ನಾಗಿತ್ತು ಆಂಟಿ ..

( ವರ್ಷಾ ಅಮೃತಾಳನ್ನು ಬೀಳ್ಗೊಡಲು ಹೊರಡುತ್ತಾಳೆ)

ವರ್ಷಾ          :  ಮುಂದಿನ ಸರ್ತಿ ಅಜ್ಜಿ ಜೊತೆ ಶಾಸನಗಳ ಹಂಟಿಂಗ್ ಮಾಡಕ್ಕೆ ನಾವೂ ಹೋಗೋಣವೆ ?

ಅಮೃತಾ       :  ಖಂಡಿತವಾಗಲೂ ಹೋಗೋಣ ವರ್ಷಾ ! ಅಷ್ಟೇ ಅಲ್ಲ ! ನಾಳೆ ಸ್ಕೂಲಲ್ಲಿ ನಮ್ಮೂರ ಕೆರೆಗಳ ಬಗ್ಗೆ ಎಲರಿಗೂ ಹೇಳ್ಬೇಕು !

ವರ್ಷಾ           :  ಕೆರೆ ಸಂರಕ್ಷಣೆಯ ಬಗ್ಗೆ ಎಲ್ರಿಗೂ ಅರಿವು ಮೂಡಿಸಕ್ಕೆ ನಾನೂ ರೆಡಿ !

ಅಮೃತಾ        :  ಬೈ ಅಜ್ಜಿ ! ಬೈ ಆಂಟಿ !

ಅಮ್ಮ, ಅಜ್ಜಿ  : ಬೈ ಅಮೃತಾ !

(ವರ್ಷಾ ಅಮೃತಾ ಹೊರಗೆ ನಡೆಯುತ್ತಾರೆ )

ಅಜ್ಜಿ               : ಚುರುಕಾದ ಮಕ್ಕಳು ! 

ಅಮ್ಮ             : ಇಂದಿನ ಮಕ್ಕಳು ಬಹಳ ಸ್ಮಾರ್ಟ್ ಅತ್ತೆ ! ಬೇಗ ಕಲೀತಾರೆ ! ಚೆನ್ನಾಗಿ ಬದುಕ್ಕೊತ್ತಾರೆ !

(  ತೆರೆ  )

---------------------------------------------------------------------------------------------
  ಆಧಾರ :   EC NO: 70, 79, 111, 80, 56
-----------------------------------------------------------------------------------------------

  The Tanks of Kalyanapuri 

( One Act play  ) 

( Scene : Amma is cooking in the open kitchen . Grandma is at the dining table in the adjoining area , poring over the newspaper )

Mother( calling) : Varsha ! Crispy Masala Dosa is ready ! Come , with Amritha , and get it ! 

Voice-1 ( offstage) : Wow ! Masala dosa ! Coming Mom ! ......come Amritha ! Pause that game  , we can continue after tiffin.  

Voice -2 ( offstage ) : Ok ! lets wash hands first .

( Sound of water running offstage  ) 

Mother ( turning over a dosa ): Varsha ! Don't  open the tap . Use the water in the bucket . The mug is on the shelf . 

Voice -1( offstage) : Sure Mom.... Amritha din't know ( sound of running tap stops)

Voice -2 ( offstage) : Shouldn’t use tap ? Why , yaar ? 

Voice -1 ( offstage): There’s a ban on using the tap in our house , for washing hand, brushing teeth ...for everything, we use mug water . Though there’s a tub , no tub-bath ! 

Mother : ( calling) are you girls coming ? Dosa is getting cold .

( Enter Varsha and Amritha . They sit at the table . Mother places the plates before them) 

Mother : So long to wash hands ?  Masala Dosa will be crisp only if eaten hot , fresh off the stove. 

Varsha : Amritha was surprised that we don't use our taps and bathtub , Mom ! 

Amrita ( embarrassed ) no Auntie , I was ....

Grandma ( folding the newspapers): Not just you , my dear , everyone wonders the same . Some even call us Crazy Family !( laughs) When I was young , we never opened  taps ! For everything we used only water stored in pots . Our elders used to say , Wasting Water invites Daridra ( poverty ) ! 

Mother : So true ! That's exactly whats happening now . Poverty of Water ! Crisis  everywhere ! In such situation , is it right to waste a tubful of water for bath ? 

(Amritha bites her tongue )

Mother : when water flows out of a tap , people don't realise how much they use . Even after washing off the soap, some keep standing under the shower , dreaming ! Or keep the tap running while brushing teeth , washing hands or shaving ...... all water going down the drain ! Sheer waste ! 

Grandma : Which , if saved , could have been used to slake ten people’s thirst . 

Amritha : will one family saving water help hundreds who suffer scarcity somewhere else ? 

Grandma : if each and every family saves a little, imagine how much a town can save! 

Varsha : We hear all this in school lectures ......Some more Chutney , Mom ! 

Mother ( serving) : Merely listening to lectures is not enough , you have to practice it . Just because we have no problem in our house , we cannot waste a natural resource . And giving the excuse that no one else is saving is also irresponsible . 

Grandma : Was just reading in papers that in Chennai , the water scarcity is so grave that some hostels have been closed down and students sent back to their homes . And Tankers have become  pricey , they have to wait nearly a fortnight after booking to get a tanker of water it seems ! 

Mother : Our City may also be in the same boat soon ! 

Varsha : if only our City had Rivers ! 

Mother : who said we have no Rivers ! Arkavathi , that springs from Nandi Hills and joins Kaveri in Mekedatu is very much our own City’s River . From the same place comes our other River , Dakshina Pinakini ,that feeds many tanks here before flowing  on to other states . 

Amritha ( in wonder ) : Is that so , Auntie ! 

Grandma : and don't forget the Vrishabhavathi that is born under the foot of our dear Dodda Basava in Basavangudi ! 

Varsha : Are you kidding , Grandma ! A river in Basavangudi ! ? Where ? 

Grandma : No kidding . There is an inscription on the platform below Basava that says so .

Mother ( bringing more dosa ) One more, girls ? 

Amritha : No , thank you  Auntie . Tummy full !.... it is unbelievable that our City has three Rivers ! 

Grandma ( to mother) : Give the girls the sweet I made . 

Varsha : Where are our Rivers , Grandma ?

Grandma : ( With a serious face) All dead. 

Varsha : Oh ! 

Amritha : What ! 

Mother (serving the sweet ): Uncontrolled growth of cities ! Feeder canals and storm water drains clogged with garbage and industrial waste ! Tank beds used up for more concrete jungles ! Rains failing because of deforestation ! Is it any wonder  Rivers are starved to death ? 

Grandma : There was a time when Nature and its Gifts were treated with respect , honour and devotion ..... now it is only selfishness and greed and no thought about tomorrow . 

Mother : After doing all this thoughtlessly, whats the use of crying about water shortage ! ....Now scientists are trying to bring rain by cloud seeding ....... whatever the means , it will be a great relief if we get good rains soon . Otherwise , we are doomed . 

( The girls exit to wash hands ) 

Grandma : Yes , may it rain well !  .... But only concern is , there is no vessel to store the rain ! 

( The girls return and sit down  ) 

Varsha ( giggling ) : Vessel to hold rain ! What are you saying , grandma ! 

Mother : She means Lakes , Varsha . 

Varsha : we do have many Lakes , don't we ! There’s Ulsoor Lake , Madivala Lake , Sankey Tank , Hebbal Lake , Jakkur Lake ...

Grandma : ....and lots more . Once , our Bengaluru was called Kalyanapuri because of the great number of Kalyanis it  had . 

Amritha : What is Kalyani ?

Grandma : A tank , lake  or pond ..... every temple had a tank , every garden or orchard had a pond , every village had a lake . Now the City has grown large , eating up gardens , orchards and fields ,  drying up water bodies . Only a few are left , some of them are in horrible condition and dying . 

Amritha : Can't they be saved , Grandma ? 

Grandma : They must be saved somehow , Amritha . Even if we are not creating new tanks , is it not our duty to at least take care of the tanks constructed by kings  for public good , centuries ago ! 

Amritha : Centuries ago ? Will something constructed hundreds of years ago still exist ? How do we know if the lakes were not natural ? 

Grandma :  Not only did our ancestors build tanks and lakes , they also left behind  Inscriptions which give the history of the tanks . 

Amritha : Can old Inscriptions be really read ? 

Varsha : Grandma has a degree in Archeology , Amritha, and she has done  research on Inscriptions ! 

Amritha : Wow ! Can you please tell us whats written in tank Inscriptions , Grandma ? How old are they ? 

Grandma : The oldest in our City is the Agara Lake Inscription of 9th Century ......

Amritha : What does it say ? 

Grandma : “ Sirimayya , son of Irugamya , built a tank in addition to making sluices for two already existing tanks . And just like your parents give you a treat for doing something good , the Town gave him a  Bittuvattu for the good work . Bittuvattu is a Reward for constructing tanks . It is also called Kere Kattukoduge . 

Amritha : How Interesting ! 

Grandma : In Kengeri  region , a tank called Ramasamudra was constructed in  1340 in honour of a local goddess , for the benefit of all living beings including birds and animals . 

Varsha : So sweet of them to think of birds and animals too !  

Grandma : Just building tanks is not enough , they have to be maintained well too , isn't it ! There is another Inscription of  Krishnadevaraya time that mentions grant of a field for maintenance of a cart to be used in desilting the tank .

Amritha : Why  give a field , why not money ? 

Mother  : Not everything was paid in hard cash , which can be lost or wasted .  If you keep tilling a field , you keep earning money ! 

Grandma : And it wasn’t only kings or Chieftains that built tanks . Anybody who wanted to do good for the public too created tanks . There was a lady named Nagasani who,  in 1366 , got a tank made to bring lasting merit to her husband and relatives ! They found this inscription lying in a field in Kyalsanahalli it seems . 

Varsha : Is it still lying there ? 

Grandma : Don't know Varsha . Many documented inscriptions are not found today . There are groups of concerned people who go hunting for these inscribed stones ..... and sometimes , I join such hunts ! 

Amritha : Where are they documented , Grandma ? 

Grandma : All inscriptions found by Lewis Rice in early 20th Century are collected together in volumes called Epigraphia Carnatica . Now they are digitized and found on Internet too ( She takes out her Tablet ) Here it is  ! ...See if you can read a line here ? 

( Both girls go and stand beside Grandma and peer into the tablet)

 Varsha ( trying to read slowly ) : Swas -tee-sri- laksu-mee-pati-yaagutm -...... abba ! Breaks my teeth ! You try , Amrita ! 

Amrita ( reading ) Virddha/pra-samsa-moorthi-Sri-mann .....so many words crammed together in one line ! It would be easier had they written word by word clearly ! 

Grandma : Chiseling letters  on stone is a difficult job . It needs patience and dedication . And the text has to include a great deal of information like  the period in which it was inscribed , the name and titles of the king then reigning , the name and lineage of the person whose deed is memorialised , the God whose blessing is sought , the merit that will be credited to the person who preserves the work mentioned , the curse that will befall those who destroy the work , the name of the person who commissioned the Inscription .......reading an inscription  is like seeing a trailer of a period movie ! ( laughs) 

Varsha : “The Speaking Stones” ! But so difficult to read and understand ! 

Grandma : A translation is also found in the books !  They made things easy for you ! Look here ! ( shows the translation ) 

( The girls read ) 

Varsha ( excited ) This is the same story you told us just a while ago .....

Amritha : Oh , WOW ! So many tanks in our City ! If only we could keep these tanks clean and get them filled up , we should have no problem ! 

Mother :( looking at her mobile phone ) I had a whatsapp message yesterday , showing a clip from a town in China . In spite of seven hours of rain , no flooding is seen . All water runs into little holes drilled on the kerbs of the road and percolates into the earth to recharge the water table it seems ! So simple , so effective ! 

Varsha : we also have water harvesting in school . They showed us how its done . 

Mother : Yes , helping rain water to get back into the Natural Cycle is a great service , not only to Nature , but also to ourselves ! We have to show our gratefulness to Nature for providing us a life giving resource. 

Amritha : Yes , I promise I will not waste tap water henceforth . I will make effort to save every drop I can and educate every person I can  ! 

Grandma : Very Good , my child ! Tomorrow is yours . Being mindful and smart  is beneficial to the resources and to yourselves. . 

( Car horn sounds outside ) 

Amritha : That's my Daddy, I must be going  .....see you , Varsha ! Bye Auntie and Grandma . 

Varsha : Bye, Amritha ! I am planning to go with Grandma on her next Inscription hunt , do you want to join ? 

Amritha : Sure ! ....Tomorrow I plan to speak in SUPW period all  about what we learnt today ! Bye ! ( Exits) 

Grandma : Smart Kids ! 

Mother : yes , modern children learn fast . They will thrive well . 

( Fade out and curtain ) 

----------------------------------------------------------------------------------------------------------

Reference : EC NO: 70, 79, 111, 80, 56

--------------------------------------------------------------------------------------------------------